Cách Bảo Quản Trái Cây Xuất Khẩu: Giữ Tươi Và Đạt Chất Lượng Cao

Trong hoạt động nông nghiệp, việc áp dụng đúng cách bảo quản trái cây xuất khẩu có vai trò then chốt, quyết định đến giá trị thương phẩm và khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Trái cây sau thu hoạch rất dễ hư hỏng nếu không được xử lý và bảo quản đúng quy trình, gây thiệt hại lớn cho nông hộ và doanh nghiệp. Do đó, cần có giải pháp phù hợp để giữ trái cây tươi lâu, hạn chế hao hụt trong quá trình vận chuyển. Bài viết sau sẽ chia sẻ những kỹ thuật bảo quản hiệu quả, giúp nông sản đạt chất lượng cao khi xuất khẩu.

1. Các phương pháp và công nghệ bảo quản trái cây xuất khẩu phổ biến

Các phương pháp và công nghệ bảo quản trái cây xuất khẩu phổ biến

1.1. Bảo quản lạnh và kiểm soát nhiệt độ 

Bảo quản lạnh được xem là phương pháp cốt lõi trong kỹ thuật bảo quản trái cây xuất khẩu, giúp làm chậm quá trình hô hấp và chín của trái cây thông qua việc duy trì nhiệt độ và độ ẩm phù hợp. Các kho lạnh và container lạnh chuyên dụng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chuỗi lạnh liên tục từ khâu thu hoạch đến thị trường tiêu thụ.

Mỗi loại trái cây xuất khẩu đều có yêu cầu cụ thể về nhiệt độ và độ ẩm để đảm bảo chất lượng. Ví dụ:

• Thanh long: Nhiệt độ lý tưởng là 5-8°C, độ ẩm khoảng 90-95%.
• Xoài: Nhiệt độ bảo quản hiệu quả là 10-13°C, độ ẩm từ 85-90%.
• Vải thiều: Cần duy trì ở 0-1°C với độ ẩm 90-95% để giữ được độ tươi và màu sắc vỏ.

Việc thiếu kiểm soát nhiệt độ trong quá trình vận chuyển có thể dẫn đến hư hỏng, giảm giá trị thương mại của trái cây.

Bảo quản lạnh được xem là phương pháp cốt lõi trong kỹ thuật bảo quản trái cây xuất khẩu

1.2. Công nghệ khí quyển biến đổi 

Công nghệ MAP sử dụng bao bì đặc biệt để điều chỉnh tỷ lệ khí O₂ và CO₂ bên trong, từ đó ức chế quá trình hô hấp và giảm sự phát triển của vi sinh vật. Túi GreenMAP là một trong những vật liệu đóng gói phổ biến, giúp kéo dài thời gian bảo quản mà vẫn giữ được hương vị và chất lượng trái cây.

Dẫn chứng thực tế cho thấy, sử dụng MAP có thể kéo dài thời gian bảo quản:

• Xoài: Tăng thêm 2-3 tuần trong điều kiện nhiệt độ 12°C.
• Nhãn: Giữ được độ tươi trong 4 tuần mà không làm mất đi hương vị đặc trưng.

Công nghệ này phù hợp với các loại trái cây nhạy cảm với khí hậu hoặc có thời gian vận chuyển dài.

Sử dụng công nghệ MAP để bảo quản trái cây xuất khẩu

1.3. Hấp thụ khí Ethylene

Ethylene là hormone thúc đẩy quá trình chín tự nhiên của trái cây, nhưng việc sản sinh quá nhiều ethylene trong môi trường bảo quản có thể dẫn đến hư hỏng nhanh chóng.

Các giải pháp hấp thụ ethylene hiệu quả bao gồm:

• Chất ức chế 1-Methylcyclopropene (1-MCP): Làm chậm quá trình chín bằng cách ngăn chặn tác động của ethylene lên tế bào thực vật.
• Gói hút ethylene (KIF Filter Tubes, KIF Sachet): Đặt trực tiếp trong thùng bảo quản để hấp thụ ethylene dư thừa.

Ví dụ: Sử dụng gói hút ethylene trong thùng bảo quản xoài có thể giảm tỷ lệ hư hỏng từ 15% xuống dưới 5% sau 3 tuần vận chuyển.

Ethylene là hormone thúc đẩy quá trình chín tự nhiên của trái cây

1.4. Xử lý bề mặt và màng bao sinh học

Một số phương pháp xử lý bề mặt giúp kéo dài thời gian bảo quản trái cây:

• Rửa bằng nước Ozone hoặc Clo: Tiêu diệt nấm mốc và vi khuẩn bám trên bề mặt trái cây.
• Màng Chitosan: Tạo lớp màng bán thấm vừa chống mất nước, vừa kìm hãm sự phát triển của vi sinh vật.

Một nghiên cứu khoa học về màng Chitosan cho thấy, khi áp dụng lên xoài, thời gian bảo quản tăng thêm 10-14 ngày so với không sử dụng.

• Bôi sáp ong: Thường được áp dụng với trái cây có vỏ mỏng như cam, bưởi để ngăn vi khuẩn xâm nhập qua các vết cắt nhỏ.

1.5. Xử lý nhiệt

Xử lý nhiệt là phương pháp sử dụng nước nóng, không khí nóng hoặc hơi nước nóng để giảm quá trình chín và hạn chế mất nước. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả với trái cây như xoài và nhãn, giúp tiêu diệt vi khuẩn, nấm mốc mà không ảnh hưởng đến chất lượng.

1.6. Đông lạnh sâu

Đối với các loại trái cây cần bảo quản dài hạn hoặc chế biến, đông lạnh sâu là một giải pháp tối ưu. Ví dụ: Sầu riêng đông lạnh được bảo quản ở nhiệt độ -18°C có thể giữ được chất lượng trong vòng 6-12 tháng. Tuy nhiên, cần lưu ý về việc duy trì cấu trúc và giá trị dinh dưỡng sau khi rã đông.

Các phương pháp và công nghệ trên đều đóng vai trò quan trọng trong cách bảo quản trái cây xuất khẩu, giúp kéo dài thời gian bảo quản, giảm thiểu hao hụt và giữ được giá trị thương mại của sản phẩm.

Đối với các loại trái cây cần bảo quản dài hạn hoặc chế biến, đông lạnh sâu là một giải pháp tối ưu

2. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng và thời gian bảo quản trái cây xuất khẩu

Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng và thời gian bảo quản trái cây xuất khẩu

2.1. Nguyên nhân chính gây hư hỏng trái cây

Chất lượng và thời gian bảo quản trái cây xuất khẩu phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có những nguyên nhân chính gây hư hỏng:

• Hư hỏng cơ học: Các tác động vật lý như va đập trong quá trình thu hoạch, vận chuyển hoặc đóng gói có thể tạo ra các vết thương hở trên bề mặt trái cây, làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn và giảm thời gian bảo quản.
• Hoạt động của vi sinh vật: Vi khuẩn và nấm mốc là nguyên nhân hàng đầu gây thối rữa, làm hỏng cấu trúc và hương vị trái cây. Nhiệt độ và độ ẩm không được kiểm soát tốt sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho chúng phát triển.
• Độ ẩm môi trường:
  • Độ ẩm quá cao: Gây ra hiện tượng nấm mốc, đặc biệt với các loại trái cây như nhãn, vải.
  • Độ ẩm quá thấp: Khiến trái cây mất nước, vỏ nhăn nheo và giảm giá trị thương mại.
• Khí Ethylene tự nhiên: Ethylene kích thích quá trình chín của trái cây, nhưng nếu nồng độ ethylene quá cao trong môi trường bảo quản, trái cây sẽ chín nhanh và dễ bị hư hỏng.

2.2. Thách thức trong xuất khẩu trái cây Việt Nam

Ngành xuất khẩu trái cây của Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức lớn, làm ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế:

• Yêu cầu kiểm dịch thực vật và tiêu chuẩn an toàn thực phẩm nghiêm ngặt: Các thị trường nhập khẩu như EU, Mỹ, Nhật Bản áp dụng những tiêu chuẩn khắt khe về dư lượng hóa chất, kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm. Điều này đòi hỏi trái cây xuất khẩu phải đảm bảo chất lượng từ khâu sản xuất đến vận chuyển.
• Chi phí logistics và vận chuyển cao: Phí vận chuyển bằng đường hàng không và đường biển tăng cao, đặc biệt đối với các sản phẩm yêu cầu bảo quản lạnh. Điều này làm giảm lợi nhuận của nhà sản xuất và xuất khẩu.
• Thiếu công nghệ bảo quản đồng bộ và hiện đại: Ở nhiều vùng sản xuất, hạ tầng bảo quản sau thu hoạch còn hạn chế, dẫn đến tình trạng mất mát và lãng phí lớn trong chuỗi cung ứng.

2.3. Vai trò của chất lượng trái cây ban đầu

Chất lượng trái cây trước khi bước vào quy trình bảo quản là yếu tố then chốt quyết định khả năng duy trì độ tươi và giá trị thương mại. Các yếu tố ảnh hưởng bao gồm:

• Giống cây trồng: Các giống có đặc điểm di truyền tốt thường có khả năng chống chịu cao hơn với điều kiện môi trường và sâu bệnh, từ đó kéo dài thời gian bảo quản.
• Điều kiện khí hậu và đất đai: Nhiệt độ, độ ẩm, độ pH của đất và lượng ánh sáng mặt trời ảnh hưởng đến chất lượng trái cây. Ví dụ, xoài trồng ở vùng đất pha cát có độ ngọt cao và vỏ dày hơn, giúp bảo quản lâu hơn.
• Quy trình canh tác: Chế độ dinh dưỡng, phương pháp tưới tiêu và bảo vệ thực vật ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền của trái cây sau thu hoạch.

Nghiên cứu từ các chuyên gia đã chỉ ra rằng việc cung cấp đầy đủ dinh dưỡng và quản lý sâu bệnh tốt trong giai đoạn canh tác không chỉ giúp tăng năng suất mà còn cải thiện khả năng chống chịu của trái cây trước các tác nhân gây hư hỏng.

3. Nâng cao chất lượng trái cây từ gốc rễ

Nâng cao chất lượng trái cây từ gốc rễ

3.1. Dinh dưỡng thực vật và sức đề kháng của trái cây

Dinh dưỡng thực vật (phytonutrients) là các hợp chất tự nhiên trong cây trồng, giúp cây phát triển khỏe mạnh và chống lại các tác nhân gây hại từ môi trường. Những hợp chất này không chỉ tăng cường sức đề kháng tự nhiên của cây trồng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ trái cây khỏi sâu bệnh, nấm mốc và các yếu tố gây hư hỏng sau thu hoạch.

Sự thiếu hụt dưỡng chất sẽ khiến cây trồng dễ bị tổn thương, giảm sức đề kháng và chất lượng trái cây. Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ sẽ tạo ra những trái cây khỏe mạnh với cấu trúc tế bào vững chắc, khả năng chống chịu tốt hơn trước tác nhân cơ học và sinh học như va đập, vi sinh vật hay khí hậu bất lợi.

3.2. Tác động của phân bón chất lượng cao đến độ bền và khả năng bảo quản

Phân bón chất lượng cao đóng vai trò thiết yếu trong việc cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cây trồng, tạo ra những trái cây không chỉ năng suất cao mà còn dễ bảo quản hơn trong thời gian dài.

• Hàm lượng Photpho (P) cao: Giúp tăng cường sự phát triển của hệ rễ, thúc đẩy quá trình ra hoa và đậu trái hiệu quả.
• Amino Acid và Kali (K): Tăng độ cứng của vỏ trái, cải thiện màu sắc, hương vị và kéo dài thời gian bảo quản của trái cây sau thu hoạch.

Sản phẩm tiêu biểu từ Happy Agri:

• Phân bón hỗn hợp NPK 15+30+15+2FE+TE: Tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng, giúp cây trồng phát triển tối ưu và tạo ra trái cây có chất lượng vượt trội.

Phân bón hỗn hợp NPK 15+30+15+2FE+TE giúp cây trồng phát triển tối ưu và tạo ra trái cây có chất lượng vượt trội

• Phân bón vi lượng AgamaGold hiệu Sucab Zinplus 250ml: Giải pháp dinh dưỡng vi lượng toàn diện, giúp cải thiện kích thước và chất lượng trái cây.

Phân bón Sucab Zinplus giúp cải thiện kích thước và chất lượng trái cây

3.3. Quản lý sâu bệnh tổng hợp (IPM) để bảo vệ chất lượng trái cây

Việc kiểm soát sâu bệnh ngay từ giai đoạn canh tác là yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu hư hỏng vật lý và hạn chế sự xâm nhập của mầm bệnh vào trái cây.

Sử dụng thuốc trừ sâu CREEK 2.1EC HIỆU ZIKSAU 2.1 là một giải pháp hiệu quả để phòng trừ các loại sâu hại như sâu cuốn lá, bọ trĩ, nhện đỏ... Sản phẩm này giúp hạn chế tối đa tổn thương trên bề mặt trái cây, ngăn chặn sự xâm nhập của nấm bệnh và kéo dài đáng kể thời gian bảo quản sau thu hoạch.

CREEK 2.1EC giúp giảm thiểu sâu bệnh, bảo vệ trái cây khỏi các vết thương hở và kéo dài thời gian bảo quản nông sản

4. Lưu ý quan trọng và quy trình bảo quản tổng thể

Lưu ý quan trọng và quy trình bảo quản tổng thể

4.1. Thu hoạch đúng thời điểm và kỹ thuật

Thu hoạch là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong quy trình bảo quản trái cây xuất khẩu. Để đảm bảo chất lượng cao nhất, trái cây cần được thu hoạch ở độ chín phù hợp tùy thuộc vào từng loại. Việc thu hoạch quá sớm hoặc quá muộn đều ảnh hưởng đến hương vị, giá trị dinh dưỡng và khả năng bảo quản.

Kỹ thuật thu hoạch cũng cần được thực hiện cẩn thận để tránh tổn thương cơ học như trầy xước, dập nát, vì những tổn thương này là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn và nấm mốc phát triển, làm giảm đáng kể thời gian bảo quản.

4.2. Sơ chế và phân loại

Sau khi thu hoạch, trái cây cần được làm sạch để loại bỏ bụi bẩn, vi sinh vật và hóa chất tồn dư. Các bước sơ chế có thể bao gồm rửa bằng nước sạch, nước Ozone hoặc Clo để khử trùng hiệu quả.

Tiếp theo là phân loại trái cây theo kích cỡ, độ chín và loại bỏ các trái bị hư hỏng. Điều này không chỉ giúp đồng nhất sản phẩm mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bước tiếp theo như đóng gói và vận chuyển.

4.3. Đóng gói và vận chuyển

Đóng gói trái cây xuất khẩu đòi hỏi sử dụng vật liệu phù hợp, vừa đảm bảo thông thoáng để tránh ngưng tụ hơi nước, vừa chống sốc để bảo vệ trái cây khỏi va đập trong quá trình vận chuyển.

Duy trì chuỗi lạnh liên tục là yếu tố sống còn trong vận chuyển trái cây tươi. Từ kho bảo quản đến container lạnh vận chuyển, nhiệt độ và độ ẩm cần được kiểm soát nghiêm ngặt để bảo toàn độ tươi và chất lượng trái cây.

4.4. Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và giữ dinh dưỡng

Tuân thủ các quy định về dư lượng hóa chất là điều kiện tiên quyết để trái cây được chấp nhận tại các thị trường xuất khẩu lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản.

Ngoài ra, áp dụng các biện pháp như sử dụng màng bao sinh học hoặc công nghệ khí quyển biến đổi (MAP) giúp giữ trọn vitamin và khoáng chất trong trái cây, đồng thời kéo dài thời gian bảo quản mà không làm giảm chất lượng dinh dưỡng.

Xuất khẩu trái cây không chỉ là cơ hội để Việt Nam khẳng định vị thế nông sản trên thị trường quốc tế mà còn là thách thức trong việc đảm bảo chất lượng và giá trị thương phẩm. Việc áp dụng đồng bộ các cách bảo quản trái cây xuất khẩu tiên tiến, từ thu hoạch, sơ chế, đóng gói đến vận chuyển, là yếu tố then chốt giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của trái cây Việt Nam.

Tuy nhiên, chất lượng trái cây ban đầu, được nuôi dưỡng bởi nguồn dinh dưỡng tốt và được bảo vệ khỏi sâu bệnh, vẫn là nền tảng quan trọng nhất. Đầu tư vào phân bón chất lượng cao và các giải pháp bảo vệ thực vật không chỉ giúp tăng năng suất mà còn đảm bảo trái cây đạt tiêu chuẩn xuất khẩu khắt khe.

Happy Agri tự hào đồng hành cùng nông dân và doanh nghiệp, cung cấp các sản phẩm phân bón lá nhập khẩu và thuốc bảo vệ thực vật hiệu quả. Hãy liên hệ ngay với Happy Agri để được tư vấn chi tiết về các giải pháp nông nghiệp toàn diện, góp phần xây dựng thương hiệu trái cây Việt vươn tầm quốc tế.

Thông tin liên hệ:

HAPPY AGRI

• Địa chỉ: Số 285 Nguyễn Kim Cương, ấp 7A, Xã Tân Thạnh Đông, Huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh
• Zalo đại lý/NPP: 0856555585
• Tư vấn kỹ thuật và giới thiệu sản phẩm: 0903175183 
• Hỗ trợ khẩn cấp: 0845656606 - 0909085074 - 0702984270
• Fanpage: https://www.facebook.com/happyagrii

Happy Agri xin hân hạnh đón tiếp và phục vụ quý khách!